De toekomst van duurzame gezondheidszorg

Op initiatief van BD gingen drie wereldgezondheidsdeskundigen in debat over de uitdagingen in de gezondheidszorg van vandaag. De focus van het debat lag op de toekomst van duurzame gezondheidszorg. Ana Nicholls, Director of Industry Operations voor de Economist Intelligence Unit (EIU), dr. Neda Milevska Kostova, voorzitter van de International Alliance of Patients Organisations (IAPO), en moderator prof. Hamish Laing, directeur van de Value-Based Health and Care Academy, zetten de uitdagingen op een rijtje om te komen tot een duurzame gezondheidszorg in de Westerse wereld. Hieronder vindt u enkele van de belangrijkste punten uit de discussie.

Hoe definiëren we 'duurzame gezondheidszorg'?

'Duurzame gezondheidszorg' vergt een veerkrachtig systeem met de middelen om grote gezondheidsuitdagingen aan te gaan, dat volksgezondheid en economie kan verzoenen, stelt Ana Nicholls. Milevska Kostova wijst erop dat voor patiënten duurzame gezondheidzorg een continu zorgcontinuüm inhoudt, cruciaal voor wie met complexe aandoeningen leeft. “Angst voor verandering, zoals centralisatie, is natuurlijk, vooral bij patiënten geconfronteerd met onzekerheid door ziekte. Goede communicatie, educatie en een partnerschapsbenadering kunnen helpen deze veranderingen te accepteren.” Duurzaamheid in gezondheidszorg varieert overigens wereldwijd, met specifieke uitdagingen zoals vergrijzing in West-Europa, betaalbaarheid in Afrika, en economische diversificatie in het Midden-Oosten.

Op korte termijn heeft Covid een enorme impact gehad op onze perceptie van duurzame zorg. "We hebben de pandemie gehad, we hebben een enorme hoeveelheid gezondheidszorgfinanciering naar Covid-zorg laten gaan en vervolgens een inhaalslag gemaakt in de niet-Covid-zorg. We hoopten dat wanneer we uit de pandemie zouden komen, de economische groei snel genoeg zou zijn om een deel van deze kosten te compenseren. Maar feitelijk hebben we te maken gehad met oorlog in Oekraïne, energiekosten, een crisis in de kosten van levensonderhoud en stijgende rente. Als gevolg van dit alles worden regeringen geconfronteerd met een schuldenlast die ze voorheen niet hadden," zegt mevrouw Nicholls. "We staan dus voor de uitdaging op korte termijn: hoe houden we de financiering op peil, waar iedereen het na de pandemie over eens was dat die op peil moest blijven, maar die nu ook die inflatiespiraal moet doorstaan?”

"Ik denk dat regeringen erkennen dat uitgaven voor gezondheidszorg een investering zijn en een investering in de toekomst van het land," vervolgt ze. "Het is alleen zo dat ze de politieke wil moeten hebben om die investering te doen in vergelijking met andere, dringende eisen zoals de energietransitie, de economische vergroening en defensie-uitgaven door de oorlog in Oekraïne. En dan zijn er altijd nog de concurrerende eisen voor zaken als onderwijs. We moeten er dus voor zorgen dat regeringen prioriteit geven aan gezondheidszorg."

Heeft de pandemie positieve veranderingen teweeggebracht in de gezondheidszorg?

De pandemie kan vergeleken worden met een tsunami, zegt dr. Kostova, in economische termen en in verloren levens. En we zijn nog steeds bezig met het inhalen van de naschok, inclusief alle niet-dringende zorg en operaties die werden uitgesteld.

"Onder de patiëntengemeenschappen werd één ding als positief ervaren, namelijk dat we echt moeten investeren in de gezondheidszorg," zegt dr. Kostova. De pandemie liet zien dat er op dit gebied veel werk verzet moet worden.

Voor professor Laing was een belangrijke verandering de relatie tussen de gezondheidszorg en de biowetenschappen, die tijdens de pandemie verschoof naar een meer partnerschapsgerichte aanpak met betrekking tot de levering van producten en geneesmiddelen. Men begreep dat de industrie en de gezondheidsstelsels moesten samenwerken. Dit was ook het geval in de samenwerking tussen landen. Landen die informatie deelden, hielpen bij de voorbereidingen en zo konden we de data enorm goed inzetten en gebruiken.

"De pandemie deed patiënten en burgers beseffen hoe belangrijk gezondheidszorg is, maar helaas verminderde het ook het vermogen van regeringen om voor die gezondheidszorg te betalen", zegt mevrouw Nicholls. "Het is dus echt een mes dat aan twee kanten snijdt wat betreft de financiering van de gezondheidszorg."

Zijn onze huidige financieringsmodellen duurzaam?

Er zijn voor- en nadelen aan elk van hen, zeggen de experts van het panel. Hoeveel je investeert in gezondheidszorg hangt af van de zorgstandaard die je verwacht te krijgen.

"Het is heel duidelijk uit de verschillende betalingssystemen die in verschillende landen worden gebruikt dat ze allemaal een aantal perverse prikkels bevatten. En het is echt belangrijk om die zo zorgvuldig mogelijk af te stemmen," zegt mevrouw Nicholls. "Ik weet dat Duitsland op dit moment veel experimenteert met de manier waarop de Diagnosis-Related Groups (DRG's) in de ziekenhuissystemen functioneren. Omdat ze zich zorgen maken dat de manier waarop dit gebeurt overbehandeling in de hand werkt, proberen ze over te stappen op een vorm met meer voorafbetalingen."

Ze gaat verder: "Om ervoor te zorgen dat je de maximale efficiëntie uit het systeem haalt, zijn dit soort aanpassingen aan het systeem uiterst belangrijk. Het probleem is dat patiënten soms slecht reageren op veranderingen. Artsen en ziekenhuismanagers kunnen ook heel slecht reageren op dit soort hervormingen omdat ze vaak verstoringen veroorzaken en extra kosten met zich meebrengen wanneer ze ingebed raken. Je moet er dus echt voor zorgen dat mensen geloven dat het de goede kant op gaat, dat er daadwerkelijk een efficiëntiewinst in zit.

Dr. Kostova is het daarmee eens. "Er is geen one-size fits all", zegt ze. "Als we het gezondheidszorgsysteem beschouwen als een dynamisch universum, waarin we alles met betrekking tot de onnodige routine in vraag stellen, of innovatie die moet worden opgenomen vanuit verschillende stadia, in verschillende niveaus, denk ik dat het echt kan helpen om niet een one-size fits all duurzame oplossing te creëren, maar een aangepaste oplossing voor elke context en elk land te creëren - want wat waardevol is voor het ene land is misschien niet haalbaar voor een ander land.”

Hoe zit het met op waarde gebaseerde gezondheidszorg?

Op waarde gebaseerde gezondheidszorg kan financieel betere resultaten opleveren en de kosten verlagen, zegt prof. Laing. Er is veel bewijs dat als je samen met patiënten beslissingen neemt, zij eerder kiezen voor een minder medische aanpak in tegenstelling tot clinici, die "alles perfect willen". De angst is dat patiënten, als ze de optie krijgen, om alles zullen vragen, maar dat is niet de realiteit. "Patiënten kunnen zeggen, dank u wel, ik wil dat allemaal niet - het enige wat ik wil is met mijn kleinkinderen kunnen spelen, ik wil geen berg beklimmen, dus ik hoef geen twee nieuwe knieën", zegt hij.

Hoe kunnen we de resultaten in de gezondheidszorg blijven verbeteren? Is efficiëntie de sleutel tot verbetering?

Het verbeteren van de coördinatie binnen systemen, het wegnemen van een aantal administratieve taken bij zorgprofessionals en het evolueren naar een op waarde gebaseerde gezondheidszorg zijn van cruciaal belang. "Het is niet goed om hoogopgeleide zorgprofessionals, of het nu artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten of andere zorgverleners zijn, administratieve taken te laten uitvoeren", zegt professor Laing. "Door administratieve taken te elimineren en tijd vrij te maken, kunnen mensen meer tijd besteden aan patiënten. Ons huidige systeem is gebaseerd op volume in plaats van waarde. Als we nu tijd vrijmaken voor artsen, geven we hun alleen maar meer volume. Je hebt nu wat vrije tijd, je zou nog eens 10 patiënten kunnen zien, of nog eens drie operaties kunnen doen. We moeten die vrije tijd beschermen zodat mensen tijd kunnen besteden aan de patiënten die ze al hebben."

De gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheidszorg

Het andere aspect is het effect van klimaatverandering op de gezondheid van bevolkingen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie stierven in 2020 ongeveer 3,2 miljoen mensen als gevolg van luchtvervuiling in huishoudens, terwijl elk jaar 6,7 miljoen mensen voortijdig sterven door de gecombineerde effecten van luchtvervuiling in de omgeving en luchtvervuiling in huishoudens¹. "Vooral in Azië maar ook steeds meer in andere delen van de wereld ligt het sterftecijfer door luchtvervuiling hoog," zegt mevrouw Nicholls. Hittegolven zijn een ander opkomend gevaar. "Er zal een enorme impact zijn op de behoefte aan gezondheidszorg als gevolg van klimaatverandering, en helaas zal die impact vooral groot zijn in landen die er het minst tegen bestand zijn.”

Kwalitatieve, resultaatgerichte gezondheidszorg kan hier een sleutelrol spelen, zegt professor Laing. "Het product met de minste CO₂-uitstoot is het product dat je helemaal niet gebruikt. Er is een sterke correlatie tussen kwalitatieve, resultaatgerichte gezondheidszorg en groene programma's. Voor elke afspraak die niet nodig was en waar iemand naartoe wordt gereden, voor elke procedure die niet nodig is en waarbij veel spullen worden gebruikt, voor elk medicijn dat mensen voorgeschreven krijgen en niet innemen, verspil je ook veel koolstof."

Als je de discussie in zijn geheel wilt bekijken, klik dan hier (Content in English).

Panel van deskundigen

Dr. Neda Milevska Kostova is voorzitter van de International Alliance of Patients Organisations (IAPO), Verenigd Koninkrijk, voorzitter van IAPO Patients for Patient Safety Observatory en voorzitter van de AMR Patient Alliance, Zwitserland. Momenteel is ze postdoctoraal onderzoeker aan het Radboudumc in Nederland en consultant voor nationaal gezondheidsbeleid voor de Wereldgezondheidsorganisatie.

Ana Nicholls is Director Industry Operations bij The Economist Intelligence Unit (EIU). Nicholls is een ervaren analist gespecialiseerd in wereldwijde economische ontwikkeling en een expert op het gebied van industrieel en bedrijfsbeleid van de overheid. Ze werkt nauw samen met klanten in de gezondheidszorg en de auto-industrie.

Professor Hamish Laing is hoogleraar Verbeterde innovatie, betrokkenheid en resultaten aan de Universiteit van Swansea. Professor Laing heeft verschillende prestigieuze titels, waaronder Founding Director van de Value-Based Health and Care Academy van Swansea University en Senior Fellow van de Faculty of Medical Leadership and Management en Fellow van de Faculty of Clinical Informatics in het Verenigd Koninkrijk.